Interview Carla Muters met AssurantieMagazine

Maatwerk als nieuwe standaard - vernieuwing & verbinding

Middenin het 25-jarig bestaan van de Nationale Hypotheekgarantie verhuisde de organisatie naar een nieuw onderkomen in Utrecht. De doodlopende gangen in Zoetermeer werden ingeruild voor een lichte, open werkruimte. Aan de flexwerkplekken zijn uitdrukkelijk ook werknemers van externe partners welkom. Directeur Carla Muters ziet in de verhuizing de transformatie van de NHG weerspiegeld. Van het eendimensionale garantiefonds, naar de invloedrijke hypotheekorganisatie die met de branche knelpunten in de markt probeert weg te nemen. Transparant en innovatief.

“Het is hier fundamenteel anders ten opzichte van een aantal jaar geleden”, vertelt Muters in een glazen vergaderruimte in het nieuwe kantoor. Twee jaar geleden werd ze aangesteld als nieuwe directeur naast Arjen Gielen, die sinds 2014 aan de NHG verbonden is. Gielen kwam met een grote staat van dienst bij de overheid naar de NHG, Muters’ ervaring was afkomstig uit de markt. Ze vervulde managementfuncties bij onder meer Vivat, SNS Reaal, de Goudse en ING.

“Arjen en ik zijn een collegiaal bestuur”, zegt Muters. “Het is leuk om te merken dat we elkaar uitdagen met verschillende perspectieven.” Volgens Muters is dat terug te zien in het creëren van draagvlak voor nieuwe initiatieven. “Je kunt daar vanuit bijdrage voor klanten en markt naar kijken en vanuit prudentie en risicoperspectief. Zo brengen we verschillende visies bij elkaar voor de initiatieven die we ontwikkelen.”

Muters en Gielen zochten de rek op in het potentieel van NHG. De missie en de strategie van de Hypotheekgarantie veranderden. Het takenpakket groeide in de breedte en in de diepte. Volgens Muters is dat geen formele opdracht van de overheid. “We zijn wel verbonden aan het rijk via de achtervang, maar we zijn een zelfstandige organisatie zonder winstoogmerk. Wat we doen bespreken we met de ministeries en de marktpartijen. De minister communiceert daarover en we stemmen goed met elkaar af.”

Maatwerk en doelgroep

De grootste fundamentele verandering van de laatste vijf jaar was de koerswijziging van een one-size-fits-all-benadering, naar meer maatwerk en aandacht voor doelgroepen. NHG ontwikkelde hypotheekoplossingen waar ondernemers, zzp’ers, uitzendkrachten en senioren inmiddels allemaal gebruik van maken. “Het is een kleine organisatie met veel impact”, zegt Muters over de reden waarom ze het bedrijfsleven achter zich liet.

Het is volgens Muters goed te verklaren dat de organisatie die in de basis een vangnet is om restschulden te voorkomen, langzaam uitgroeide tot de orkestleider die de maat aangeeft in de branche. “Het zetten van standaarden is een complex proces”, zegt Muters. “Neem bijvoorbeeld de Arbeidsmarktscan. Daar waren vier marktpartijen al mee bezig. Wij zijn in staat om het samen groter te maken en proberen het, door te kijken naar het toekomstperspectief van inkomen, voor de markt te verheffen als standaard.”

Standaard

De normen en toetsingsmethoden die NHG creëert, worden door geldverstrekkers ook gebruikt als basis voor de verstrekking van niet-NHG-hypotheken. Wordt de standaard van de stichting daardoor langzamerhand de standaard van iedereen? En valt de stelling te verdedigen dat NHG maatwerk juist in de weg zit? Muters vindt van niet. “Er zijn genoeg verschillen tussen de geldverstrekkers. De grootbanken hebben hun eigen risicomodellen en afstemming met de toezichthouder. Maar bijvoorbeeld regiepartijen hebben dat niet en waarderen juist dat NHG de risico’s in kaart brengt.”

En ook die regiepartijen wijken volgens haar vaak genoeg af van wat NHG publiceert. “We zien er echt genoeg die eigen keuzes maken. De ondernemers vinden ze dan bijvoorbeeld te risicovol en die accepteren ze dan niet als klant. Het is zeker niet zo dat hypotheekverstrekkers alleen maar de NHG volgen.”

Co-creatie

Het voorbeeld van de Arbeidsmarktscan is volgens Muters een goede casus hoe NHG de eigen positie in de markt inzet om ontwikkelingen te vergemakkelijken en te versnellen. “Voor ons is het een open innovatie. De rode draad is samenwerking in co-creatie.”

De resultaten van de laatste jaren laten zien dat die aanpak van open innovatie werkt. Onder leiding van de NHG vond de hypotheekmarkt aansluiting bij de veranderende arbeidsmarkt, werden voor het eerst gestandaardiseerd hypotheken gesloten op basis van werkelijke lasten, en kiezen elk jaar meer kopers voor extra budget om hun huis te verduurzamen.

Borgtochtprovisie

Hoe succesvol de innovaties ook zijn, de prijs die consumenten betalen voor de hypotheekgarantie blijft desalniettemin een continue bron van chagrijn in de markt. Toen de NHG vorige maand de kwartaalcijfers publiceerde, was dat voor Vereniging Eigen Huis opnieuw aanleiding om te pleiten voor verlaging van de borgtochtprovisie. Een pleidooi waar bijvoorbeeld ook hypotheekketen CMIS Franchise zich regelmatig voor uitspreekt.

Toen de borgtochtprovisie dit jaar met 0,1 procentpunt werd teruggebracht, presenteerde minister van Binnenlandse Zaken Kajsa Ollongren dat als een mooie geste naar de starters. Het werd in de markt vooral met hoon ontvangen. Muters heeft er geen probleem mee dat de borgtochtprovisie onderwerp van discussie is. “Wij vinden het prima dat Eigen Huis een appèl op verlaging doet. Waar wij naar kijken is wat er kan. Wat mij betreft zou het omlaag kunnen, maar we willen wel graag dat de premie over de conjunctuur heen stabiel is. Dat het dus niet weer omhoog moet als het economisch minder gaat.”

In de vier jaar dat de huizenmarktcrisis duurde, daalde de kapitaalratio met in totaal 0,4 procent. Nu groeit de kapitaalratio jaarlijks met 0,6 procent.

“Ja, maar de vraag is: hoe reken je? En hoe reken je voor de volgende crisis? De NHG moet er staan als alle risico’s cumuleren: werkloosheid, huizenprijzen, noem maar op. Dat effect kan heel groot zijn. De ministeries hebben een verantwoordelijkheid om daar iets van te vinden. Die achtervang staat op de rijksbegroting.”

Actuarieel advies

Jaarlijks berekent actuarieel adviesbureau Ortec Finance hoe hoog de borgtochtprovisie van de hypotheekgarantie zou moeten zijn. Volgens de statuten van de NHG is de borgtochtprovisie de som van een risicodekkende premie, een opslag voor de exploitatiekosten van de NHG en een opslag ter voorkoming van verwatering van het garantievermogen. Dat laatste gebeurt op basis van een analyse van het totale fondsvermogen in relatie tot de ontwikkeling van het aantal borgstellingen en het aantal aanspraken op de borgstelling.

Als er wordt vastgehouden aan het huidige beleid verwacht Ortec dat er jaarlijks ongeveer 150 miljoen euro meer opgehaald wordt aan premie, dan er aan verliesdeclaraties uitgaat. De meest recente liquiditeitsprognose over de komende vijf jaar gaat uit van een kaspositie van 1,72 miljard euro in 2024. Dat is bijna 55 procent meer dan de NHG nu al in kas heeft.

In hoeverre wijkt het advies van Ortec Finance af van de huidige borgtochtprovisie van 0,9 procent?

“Het adviesbureau komt niet met een advies maar met berekeningen bij scenario’s. Dan kun je verschillende keuzes maken in zekerheidsniveaus: als je hier vanuit gaat, dan gebeurt er dit. Wij zijn die berekening momenteel ook aan het bespreken met de ministeries van Financiën en Binnenlandse Zaken.”

Hoeveel invloed hebben jullie op die beslissing?

“Het actuarieel adviesbureau werkt in onze opdracht. Wij zorgen samen dat die berekeningen goed tot stand komen. Wij voeren de gesprekken met de ministeries en we doen ook zeker wel een voorstel. Maar in onze statuten staat dat het ministerie van Binnenlandse Zaken uiteindelijk besluit over de borgtochtprovisie.”

Verscherpte criteria 

In 2014 besloot NHG de voorwaarden strenger te gaan toetsen voor klanten die aanspraak willen maken op de garantie. Met de nieuwe criteria werd de betaalcapaciteit voor consu-menten een stuk hoger aangeslagen dan daarvoor. Van een noodzakelijke verkoop met kwijtschelding van restschuld zou op die ma-nier veel minder vaak sprake zijn. Een maatre-gel waarmee een schadelastbeperking van 10 tot 15 procent beoogd werd.

Je kunt dat interpreteren als een versobering op de garantie. Vindt u de kritiek terecht dat consumenten vóór 2014 betaald hebben voor een andere garantie dan waar ze nu op terug kunnen vallen?

“Ik vind het bijzonder dat deze vraag nog gesteld wordt. Het is al lang geleden en des-tijds is hier al veel over gecommuniceerd. Het lijkt nu al jaren geen onderwerp meer. Het betrof een aanscherping van de controle op de financiële noodzaak om het huis te verkopen door een life event, zoals relatiebeëindiging. Op zich is het logisch voor NHG om te kijken naar problemen bij woonfinanciering en de bijkomende focus op woningbehoud waarmee ook vandaag de dag veel klanten blij zijn” . 

Rentekorting

De successen in nieuwe standaarden en innovaties worden geflankeerd door een hoge prijs en versoberingen op de garantie. De rentekorting maakt dat de hypotheekgarantie nog steeds aantrekkelijk blijft voor woningkopers. Maar de verschillen tussen een hypotheek met NHG en een financiering zonder hypotheekgarantie worden steeds kleiner. De Hypotheekshop constateerde vorige maand dat het renteverschil gemiddeld nog maar 0,46 procentpunt bedraagt. Een halvering ten opzichte van drie jaar geleden.

Het baart Muters geen zorgen. “De rente is een keuze vanuit geldverstrekkers. Natuurlijk is het goed dat geldverstrekkers hun voordeel uit de kapitaaleisen doorvertalen naar de consument en dat gebeurt ook. Soms is het wat meer, soms is het wat minder.” Muters wijst erop dat vooral in de hogere LTV’s nog voldoende verschil zit.

Intermediair

De relatie van NHG met de adviesbranche is volgens Muters ook een van de fundamentele veranderingen ten opzichte van vijf jaar geleden. De lijnen zijn korter en NHG zoekt veel actiever het intermediair op. Want draagvlak creëren beperkt zich wat Muters betreft niet tot aanbieders en toezichthouders. “Adviseurs hebben een sleutelpositie, ook in het verbeteren van onze voorwaarden, normen en proposities.”

De NHG werkt daarvoor onder andere. met een adviseurspanel waar een groep hypotheekadviseurs van verschillende achtergronden hun mening geven over de innovaties. “We proberen continu dat gesprek op te roepen en aan te gaan. Met ons panel, maar ook in sessies, bezoeken, en in de nieuwsbrief.”

Verduurzaming

Er valt ook nog genoeg te bespreken. Verduurzaming wordt steeds belangrijker als thema. Momenteel biedt NHG extra financiering voor energiebesparende maatregelen tot 106%. En ketenpartners zijn bezig met de ontwikkeling van een platform waar consumenten op een plaats alle informatie bij elkaar kunnen vinden over financieringen voor energiebesparende maatregelen. “Je hebt mensen die dat zelf kunnen financieren, maar voor de groep waar wij zitten zijn financieringsmogelijkheden belangrijker. Dus hoe bied je dat aan? Iedereen doet nu nog z’n eigen ding. De ene partij zegt ‘bij mij kun je het regelen’, de ander geeft alleen advies, of verkoopt zonnepanelen. Het is goed dat informatie nu bij elkaar komt zodat het voor de consument duidelijk wordt.”

Opnieuw is het voor Muters niet meer dan logisch dat de Nationale Hypotheekgarantie zich nadrukkelijk mengt in die ontwikkeling. “We zaten als NHG aan de klimaattafels, waar afgesproken werd dat er in 2030 1,5 miljoen woningen verduurzaamd moeten worden. Op dit moment zijn er 1,4 miljoen woningen met NHG gefinancierd. Wij kunnen daar dus een enorme rol in spelen. Dan moet je met partijen gaan samenwerken, en ligt daar ook weer een gidsfunctie die je kunt pakken. Er zijn al allerlei ideeën en initiatieven. ”

———

KADER DIGITALISERING

Net als andere partijen in de markt, houdt ook NHG zich bezig met de verschuiving van documenten naar brondata. Onder de werktitel Digitalisering Klantreis Beheer wil NHG de communicatie tussen aanbieder en NHG sterk vereenvoudigden. “Nu voeren we twee administraties”, vertelt Muters. “Zowel de geldverstrekker als de NHG. We krijgen meldberichten, wijzigingsberichten, berichten als er een betalingsachterstand optreedt. Die proces- en techniekkant moeten we anders neerzetten.” Waar het mogelijk is wil de NHG geautomatiseerd gegevens gaan uitwisselen. Gebaseerd op de administratie van de geldverstrekker. “Door die data-uitwisseling kunnen we consumenten straks veel sneller duidelijkheid geven. Nu is het nog zo dat er in het hele proces allerlei handwerk plaatsvindt en documenten aangeleverd moeten worden en de consument pas aan het eind weet of hij recht heeft op kwijtschelding. Door procesverbetering kunnen we veel actiever handelen. Je hoeft dan niet meer op elkaar te wachten.”