Flexkoop komt niet van de grond

Onzekerheid over verplaatsing is struikelblok 

NHG stopt voorlopig met de verdere ontwikkeling van ‘koop flexwoningen’. Samen met partners werd onderzocht of mensen een flexwoning kunnen kopen op grond met een tijdelijke bestemming en met een hypotheek van 30 jaar. Dit zou vooral starters een betaalbare nieuwe mogelijkheid op de koopwoningmarkt bieden. NHG zet het project nu op pauze, omdat te weinig gemeenten een herplaatsingsgarantie kunnen geven; een belangrijke voorwaarde om verantwoord op te kunnen schalen.

Flexwoningen op grond met een tijdelijke woonbestemming zijn een mooie aanvulling op het woningaanbod, maar worden nu vooral verhuurd. De koopsector blijft achter, vanwege de onzekerheden die deze nieuwe woonvorm met zich meebrengt voor zowel kopers als financiers. Wat is bijvoorbeeld de waarde als iemand de woning na tien jaar wil verkopen? Of als het huis na vijftien jaar moet worden verplaatst naar een andere locatie? Hierdoor is het kopen en financieren van een flexwoning met tijdelijke woonbestemming nu nauwelijks mogelijk. 

Koop als alternatief voor tijdelijke huur  

NHG onderzocht samen met het Ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO), het Ministerie van Financiën, gemeenten en marktpartijen of koop wél mogelijk gemaakt kan worden. Daarmee zouden met name starters beter toegang krijgen tot een betaalbare koopwoning. Centraal stond de vraag of NHG via haar garantiestelsel financiële risico’s kan verkleinen, bijvoorbeeld door restschuld af te dekken bij onzekerheid over herplaatsing. Die vraag kan inmiddels bevestigend worden beantwoord.  

Voorwaarden die NHG, geldverstrekkers en de ministeries van Financiën en VRO belangrijk vinden zijn de aanwezigheid van eigen grond in een gemeente, een locatie die tenminste vijftien jaar beschikbaar is en een garantie van de gemeenten dat er een nieuwe locatie beschikbaar zal zijn voor de woning. Door deze voorwaarden worden de (vermogens)risico’s voor de consument beperkt bij het kopen van een flexwoning. Onderzoek wijst uit dat er te weinig gemeenten zijn die herplaatsingsgaranties kunnen bieden wanneer de tijdelijke woonbestemming afloopt. Die garantie is essentieel om kopers voldoende zekerheid te bieden. Maar als die ontbreekt, ontbreekt ook het perspectief dat er op grotere schaal projecten van de grond komen. De beperkte schaalgrootte maakt het voor geldverstrekkers niet eenvoudiger om financiering mogelijk te maken.

Koop flexwoningen kunnen écht bijdragen aan een groter en betaalbaarder koopaanbod, vooral voor starters. Maar om consumenten op een verantwoorde manier toegang te bieden tot dit type woningen, is een herplaatsingsgarantie vanuit gemeenten noodzakelijk. Dit is ingewikkeld en te weinig gemeenten kunnen dit bieden. Daar lopen we nu helaas op vast. Zonde, want we staan klaar om via dit initiatief actief bij te dragen om de woningnood onder starters te verminderen.

Roald van der Linde, bestuurder NHG

Marktpartijen aan zet 

NHG blijft geloven in de potentie van koop flexwoningen. NHG roept gemeenten, landelijke overheid en marktpartijen met eigen grond daarom op om met elkaar het gesprek aan te gaan over de manier waarop herplaatsingsgaranties vormgegeven kunnen worden. NHG kan dan samen met andere partijen onderzoeken hoe flexibele koopwoningen alsnog op een verantwoorde manier kunnen bijdragen aan het oplossen van het woningtekort.